Krwawienie z nosa jest jednym z najczęstszych codziennych objawów chorobowych. Przynajmniej raz w życiu u około 2/3 z nas może wystąpić krwawienie z nosa o różnym stopniu nasilenia. Z kolei tylko w 10% przypadków niezbędna będzie interwencja lekarska. Chociaż przebieg choroby zwykle nie jest groźny i ma banalną przyczynę, krwawienie z nosa może być niekiedy stanem poważnym, trudnym do leczenia, a nawet prowadzić do śmierci.
Dlaczego krwawimy z nosa?
Bogata sieć tętniczych naczyń krwionośnych w jamie nosowej tworzy dwa sploty naczyniowe, które przebiegają płytko w błonie śluzowej nosa: splot Kiesselbacha w przednio-dolnej części przegrody oraz splot Woodruffa w tylnej części bocznej ściany jamy nosa. W ponad 90% przypadków mamy do czynienia z krwawieniem przednim (najczęściej ze splotu Kiesselbacha), ponieważ ta okolica jest bardzo delikatna i szczególnie wrażliwa na wysychanie i urazy.
Krwawienie z nosa – przyczyny
Około 1/3 przypadków krwawień z nosa powodują przyczyny miejscowe. Należą do nich:
- uraz: „dłubanie w nosie“, uderzenie, wdychanie substancji toksycznych lub drażniących, uraz podczas zabiegów lekarskich wykonywanych w jamie nosowej;
- stan zapalny zapalenie zatok przynosowych, ostry stan zapalny górnych dróg oddechowych;
- zanikowy nieżyt błony śluzowej nosa: najczęściej spowodowany nadużywaniem kropli donosowych obkurczających błonę śluzową, przyjmowanie kokainy;
- ubytki w przegrodzie nosa
- nowotwory jam nosa, zatok, nosogardła.
Za 65-70% przypadków krwawienia z nosa są odpowiedzialne przyczyny ogólne:
- choroby układu krążenia: nadciśnienie tętnicze, miażdżyca naczyń, przewlekła niewydolność krążenia;
- zaburzenia krzepnięcia krwi: po lekach (heparyna, niesteroidowe leki przeciwzapalne, leki przeciwzakrzepowe), hemofilia, niski poziom płytek krwi wyniszczenie;
- choroby zakaźne: mononukleoza zakaźna, odra, dur brzuszny;
- inne choroby: niewydolność nerek i niewydolność wątroby.
- Niedobór witaminy C i K
Krwawienie z nosa – jak sobie z tym radzić?
W zdecydowanej większości przypadków można poradzić sobie samemu!
Oto kilka prostych kroków jak sobie poradzić w takiej sytuacji:
- Postaraj się powstrzymać emocje, nie panikuj,
- Przyjmij pozycję pionową (stojącą lub leżącą), nigdy się nie kładź,
- Pochyl głowę do przodu z brodą w kierunku klatki piersiowej,
- Otwórz usta, żeby spływającą krew wypluwać, a nie połykać,
- Zastosuj zimny okład na kark, ew. na grzbiet nosa,
- Lekko uciśnij oba skrzydełka nosa przez ok. 10-15 minut,
- Nigdy nie wkładaj niczego do nosa.
Takie postępowanie pozwala w ciągu kilkunastu minut opanować ponad 80% krwawień z nosa.Jeśli krwawienie nie ustaje pomimo zastosowania powyższych środków, należy zgłosić się do lekarza, najlepiej laryngologa.
Jakie metody stosuje laryngolog?
Widoczne miejsce krwawienia lekarz może zamknąć, stosując koagulację elektryczną lub chemiczną (np. azotanem srebra) po uprzednim znieczuleniu błony śluzowej nosa.
Jeśli miejsce krwawienia nie jest widoczne albo koagulacja nie zatrzymała krwawienia, lekarz założy tamponadę przednią. Polega ona na wypełnieniu jamy nosowej nasączonym setonem z gazy (można w tym celu użyć gliceryny, pantenolu lub maści z antybiotykiem) . Przy prawidłowo założonej i skutecznej tamponadzie oraz dobrym stanie ogólnym pacjenta, może on wrócić do domu, a opatrunek usuwa się po 48–72 godzinach.
W przypadku utrzymującego się krwawienia i nieskutecznej tamponady przedniej lekarz założy tamponadę tylną. Polega on na umocowaniu tamponu lub cewnika z balonem w nosogardle i zamknięciu nozdrzy tylnych, co zapobiega ściekaniu krwi do gardła. Taki opatrunek należy uzupełnić o tamponadę przednią, a pacjent powinien pozostać w szpitalu. Tamponadę tylną usuwa się po 3–5 dniach.
Nowoczesne postępowanie polega na przeprowadzeniu badania endoskopowego i dokładnej lokalizacji miejsca krwawienia. Następnie także pod kontrolą endoskopu (kamery) zamyka się punktowo ew. miejsce krwawienia. Endoskopowe zaopatrzenie krwawienia z nosa wykonuje się najczęściej w warunkach szpitalnych.
W przypadku zaawansowanych chorób uogólnionych wymagane są często zabiegi w warunkach bloku operacyjnego.
Warto zapamiętać, że krwawienia z nosa mogą być czasami pierwszym objawem poważnych chorób. Dlatego krwawienia trudne do opanowania lub nawracające bezwzględnie wymagają oceny przez lekarza specjalistę, najlepiej laryngologa.