Połowa wakacji za nami! Wybierasz się w daleką podróż? Czy wiesz, że oprócz niezawodnej pogody w egzotycznych miejscach czyhają również choroby tropikalne? Laryngolodzy często napotykają pacjentów z rzadkimi infekcjami tropikalnymi lub z chorobami wywołanymi przez pasożyty charakterystyczne dla obszarów tropikalnych. Zjawisko to może wynikać z migracji ludności oraz coraz większej mobilności w skali globalnej. Przeczytaj artykuł i dowiedz się jakie choroby tropikalne mogą mieć wpływ na dziedzinę laryngologii i jak lekarze radzą sobie z ich diagnozowaniem i leczeniem w regionach o różnym klimacie i środowisku.

Najczęstsze choroby tropikalne w laryngologii

Trąd – występowanie, przyczyny

Trąd, inaczej znany jako choroba Hansena lub lepra, jest długotrwałą chorobą zakaźną, która głównie wpływa na skórę, nerwy obwodowe oraz błony śluzowe dróg oddechowych i oczu. Powoduje uszkodzenia skóry, nerwów, kończyn, problemy z widzeniem i osłabienie siły mięśniowej. Jeśli nie jest leczony, może prowadzić do poważnych deformacji i znacznej niepełnosprawności. W przeszłości lepra wywoływała strach i przerażenie, ale obecnie jest uleczalna. Dzięki postępom medycyny i odpowiedniemu leczeniu, osoby dotknięte tą chorobą mają szansę na wyzdrowienie. Ważne jest, aby wczesne wykrycie i skuteczne leczenie zapobiegły powikłaniom i pomogły pacjentom wrócić do zdrowia.

Tę chorobę tropikalną wywołują bakterie o nazwie Mycobacterium leprae, czasem nazywane także prątkami trądu. Nazwa „choroba Hansena” pochodzi od nazwiska norweskiego lekarza, który w 1873 roku odkrył te bakterie. Trąd jest głównie przenoszony drogą kropelkową, na przykład podczas kichania lub kaszlu zarażonej osoby. Chociaż trąd nie jest bardzo zaraźliwy, długi i bliski kontakt z osobą nieleczoną może prowadzić do zakażenia. Istnieje również ryzyko zarażenia od niektórych gatunków małp i pancerników, które mogą być źródłem zakażenia dla ludzi.

Osoby najbardziej narażone na zachorowanie na trąd to mieszkańcy obszarów, gdzie choroba jest szeroko rozpowszechniona. Te regiony to przede wszystkim:

Indie – gdzie notuje się ponad 50% wszystkich przypadków choroby Hansena,
Azja Południowo-Wschodnia,
Afryka Równikowa,
Ameryka Południowa.

Czynniki takie jak niska higiena, słabe warunki sanitarno-higieniczne i bliski kontakt z nieleczonymi osobami mogą przyczyniać się do szerzenia się tej choroby. Dlatego też działania profilaktyczne i dostęp do odpowiedniego leczenia są kluczowe dla kontrolowania i ograniczenia rozprzestrzeniania się trądu w tych regionach.

Trąd – objawy laryngologiczne

Głównymi objawy trądu są:

• zmiany skórne (blade lub zaczerwienione, niewrażliwe na dotyk, temperaturę i ból, nie poddają się standardowemu leczeniu),
• utrata czucia w rękach i nogach,
• osłabienie siły mięśniowej.

Bakterie Mycobacterium leprae rozmnażają się bardzo powoli, okres między zakażeniem a pojawieniem się objawów choroby wynosi średnio około 5 lat. Rozmnażaniu M. leprae sprzyjają temperatury między 27 a 30 stopni Celsjusza, dlatego infekcja najczęściej występuje na chłodniejszych obszarach ciała, takich jak oczy, nos, małżowiny uszne, dłonie, stopy i jądra.

Charakterystycznymi objawami choroby tropikalnej są ziarniniaki trądowe na skórze twarzy, przedsionka nosa, przedniej części przegrody nosa, na wargach, małżowinach usznych i błonie śluzowej języka. Następnie proces chorobowy obejmuje nerwy skórne, a po czasie może wystąpić wypadanie brwi. W późniejszym procesie powstają owrzodzenia, następuje rozpad ziarniniaków trądowych oraz destrukcja szkieletu nosa. W końcowym etapie powstają blizny i zrosty w nosie.

Twardziel nosa – występowanie, przyczyny

Twardziel nosa występuje endemicznie w różnych częściach świata, zwłaszcza na obszarach zlokalizowanych w strefie równikowej. Choroba ta jest bardziej powszechna na terenach wiejskich niż w miastach. 

Twardziel nosa to choroba, której przyczyną jest obecność bakterii Klebsiella pneumoniae rhinoscleromatis. Bakterie te wywołują charakterystyczny stan zapalny tkanki nosowej i górnych dróg oddechowych. Choroba jest rzadka, ale występuje endemicznie w niektórych regionach świata, zwłaszcza w krajach o ciepłym klimacie i niskich standardach higieny. Zakażenie bakterią K. pneumoniae rhinoscleromatis zazwyczaj ma miejsce w wyniku kontaktu z osobą zakażoną lub za pośrednictwem aerozoli zawierających drobnoustroje. Choroba ta jest bardziej powszechna wśród osób mieszkających na wsiach, gdzie higiena może być ograniczona, a dostęp do opieki zdrowotnej może być utrudniony.

Twardziel nosa – objawy, leczenie

Klebsiella pneumoniae rhinoscleromatis powoduje, że tkanka nosa staje się twarda, a towarzyszący temu stan zapalny może powodować przewlekły nieżyt nosa, przekrwienie, obrzęk i powstawanie guzków na błonach śluzowych. Jeśli nie zostanie odpowiednio leczona, może prowadzić do poważnych powikłań, takich jak deformacje nosa i obstrukcja dróg oddechowych.

W leczeniu tej choroby tropikalnej stosujemy odpowiednie antybiotyki, aby wyeliminować bakterie K. pneumoniae rhinoscleromatis, oraz terapię wspomagającą. Ma ona na celu złagodzenie objawów i przyspieszenie gojenia się tkanki nosowej. Jeśli lekarz stosunkowo wcześnie ustali diagnozę i wdroży odpowiednie leczenie, pacjent uniknie powikłaniom tej rzadkiej choroby.

Inne choroby tropikalne: Leiszmanioza

Czynnikiem etiologicznym tej choroby tropikalnej jest Leishmaniasis mucocutanea, a sama choroba przenoszona jest przez muchę piaskową. Występuje głównie w Ameryce Południowej oraz w Indonezji. Charakteryzuje się guzowatym zgrubieniem skóry. W okresie wtórnym choroby występuje ziarnina i owrzodzenia na przegrodzie nosa, na skrzydłach nosa i fałdach kieszonki w krtani, później pojawiają się cuchnące strupy w nosie gardle i w krtani. Po wyleczeniu pozostają szpecące ubytki. Jak rozpoznać chorobę? Lekarz rozpoznaje chorobę na podstawie stwierdzenia obecności drobnoustroju w wymazie z owrzodzeń lub w badaniu serologicznym. Leczenie opiera się na preparatach antymonu i pentamidyny.