Zatoki to ważne struktury w obrębie czaszki. Każda zmiana w ich obrębie może powodować nieprzyjemne dolegliwości. Zatoki są przestrzeniami powietrznymi i pełnią istotne funkcje w procesie oddychania. Czasami zmiany w ich obrębie mogą nie dawać objawów i diagnozujemy je przypadkowo podczas badań obrazowych. To jednak wcale nie oznacza, że nie powinniśmy podejmować żadnych działań. Jedną ze zmian może być kostniak zatoki. Co o nim wiemy?
Czym jest kostniak zatok?
Kostniak zatok to łagodny nowotwór, który rozwija się z kości zatok przynosowych. Jego zdecydowaną zaletą jest fakt, że wzrasta powoli. Szacuje się, że jest to w granicach 0,6 – 1 mm/rok. Właśnie dlatego kostniak zatok jest najczęściej diagnozowany przypadkowo. Najczęściej ma to miejsce podczas wykonywania badań obrazowych czaszki. Kostniak zatok w większości przypadków rozwija się z kości w zatoce czołowej oraz w zatokach sitowych przednich. Dużo rzadziej spotyka się je w zatokach szczękowych lub klinowych.
Jakie daje objawy?
Prawdopodobnie ze względu na powolny wzrost, kostniak zatok nie daje szczególnych objawów. Niekiedy może powodować zaleganie wydzieliny śluzowej, jeśli utrudnia jej usuwanie przez ujścia zatok. Jednak późno zdiagnozowany kostniak może osiągać zdecydowanie większe rozmiary. W takich sytuacjach mogą pojawić się objawy, których nie sposób pominąć. Jest to m.in.:
– płynotok nosowy,
– przemieszczenie się gałki ocznej,
– zniszczenie ściany zatoki,
– odma wewnątrzczaszkowa,
– zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych,
Kostniak zatoki może przyczynić się nie tylko do wyżej wymienionych powikłań. Dla wielu pacjentów duże znaczenie będzie miał defekt kosmetyczny, który towarzyszy rozrastającemu się w zatoce nowotworowi. Co więcej, zniszczenie ścian zatoki może powodować zniekształcenia w obrębie nosa, czoła lub policzków. Zdarza się, że późno zdiagnozowani pacjenci decydują się na leczenie, kiedy ubytki spowodowane rozrostem kostniaka są już bardzo duże.
Kostniak zatoki – jak go leczyć?
W zdecydowanej większości kostniak zatoki nie wymaga leczenia. Zależy to w duże mierze od jego umiejscowienia, a także od wielkości. Pacjent powinien jednak zgłaszać się na regularne kontrole u lekarza laryngologa, aby nie dopuścić do wystąpienia powikłań związanych z rozrostem nowotworu. Badaniem, które świetnie obrazuje ten typ nowotworu i ma znaczenie podczas kontrolowania wzrostu zmiany jest tomografia komputerowa.
Jeśli kostniak zatoki osiąga duże rozmiary, występują dolegliwości bólowe lub blokuje ujście zatok – konieczne jest leczenie chirurgiczne.
Kostniak zatok jest możliwy do usunięcia metodą endoskopową. Dzięki zastosowaniu nowoczesnego sprzętu minimalizujemy ryzyko powstania widocznych blizn pooperacyjnych w okolicy nosa. Ponieważ zabieg ten przeprowadzam w znieczuleniu ogólnym, pacjent nie odczuwa dyskomfortu. Po operacji konieczna jest prawidłowa higiena nosa oraz zatok – zalecam ich płukanie oraz czyszczenie, a także przepisuję dodatkowo sterydy donosowe. Dodatkowo usunięta podczas zabiegu zmiana jest wysyłana do badania histopatologicznego.
Czy kostniak zatoki zawsze wymaga usunięcia?
Jeśli kostniak naczyniowy nie daje żadnych objawów, nie ma wskazań do jego usunięcia. Decyzja o zabiegu podejmuję wraz z pacjentem, w oparciu o zgłaszane przez niego objawy. Jeśli obecność nowotworu powoduje nieprzyjemne dolegliwości i obniża komfort życia – można podjąć się jego usunięcia. W przeciwnym wypadku zabieg może zostać odroczony, ale pacjent powinien zgłaszać się regularnie na kontrolne wizyty wraz z aktualnym wynikiem badania tomograficznego.