Choć zabrzmi to banalnie, to jedzenie dostarcza nie tylko składników odżywczych, które są potrzebne naszemu ciału do sprawnego funkcjonowania, ale także jest niezwykle przyjemne. Ból przy przełykaniu, zwany fachowo odynofagią, jest objawem, którego pod żadnym pozorem nie należy ignorować. Może mieć on różne przyczyny i w zależności od podłoża tej uciążliwej dolegliwości zalecane są różne terapie. W poniższym artykule postaram się jasno omówić proces połykania, a także możliwe przyczyny występowania bólu przy przełykaniu. 

Połykanie – dość skomplikowany proces

Proces połykania możemy podzielić na dwie fazy:

• zależny od woli człowieka
• niezależny od woli człowieka

Na pierwszą część składa się rozdrabnianie i żucie spożywanego pokarmu. Jedzenie zostaje wtedy nawilżone śliną oraz uformowane w kęs. Następnie po tej świadomej części dochodzi do skurczu języka, który przesuwa pokarm do gardła. Równocześnie zamyka się krtań oraz kurczy się podniebienie miękkie. Fala perystaltyczna kurczącego się przełyku przesuwa pokarm aż do żołądka, w rezultacie czego dolny zwieracz żołądka rozkurcza się. Ważnym aspektem jest fakt, że cały proces pozostaje pod silnym nadzorem układu nerwowego oraz hormonalnego. Wszystko to sprawia, że pokarm z jednej strony nie cofa się i nie trafia do układu oddechowego, a z drugiej sprawnie ląduje w żołądku, gdzie zostanie strawiony. 

Dysfagia a odynofagia

Odynofagia, czyli wspomniany ból przy przełykaniu, należy rozróżnić od dysfagii. Dysfagia jest to uczucie trudności w połykaniu, bądź nieprawidłowego przechodzenia pokarmu i jego zalegania za mostkiem. Odynofagia dość często towarzyszy dysfagii i ma podobne przyczyny. Często zdarza się jednak, że osoba, która zgłasza bóle przy przełykaniu nie ma innych trudności związanych z tym procesem. Odynofagia może więc wystąpić zarówno z trudnościami przy przełykaniu jak i bez nich.

Jakie mogą być przyczyny bólu przy przełykaniu?

Przyczyn bólu przy przełykaniu o jakich musi myśleć lekarz jest wiele. Mogą być one umiejscowione zarówno w układzie pokarmowym, jak i oddechowym, a także w miejscach wspólnych dla obu układów takich jak jama ustna czy też gardło. Do najczęstszych przyczyn bólu przy przełykaniu należy:

• zapalenie przełyku
• rak przełyku
• urazy 
• ciało obce w przełyku – u małych dzieci są to zazwyczaj monety, a u osób dorosłych ości ryb
• oparzenie przełyku, wywoływane spożywaniem zbyt gorących potraw lub napojów (w rzadkich przypadkach substancji żrących)
• angina
• ropień języka
• ropień okołomigdałkowy
• rak krtani
• choroba refluksowa przełyku
• zapalenie nagłośni
• nadużywanie alkoholu i papierosów

Do którego lekarza się zgłosić?

W przypadku wystąpienia bólu przy przełykaniu należy niezwłocznie zgłosić się do lekarza. Przeprowadzi on z Państwem wywiad oraz wykona badania. Zdecyduje on wtedy o ewentualnych dalszych krokach diagnostycznych. Z pewnością w przypadku odynofagii należy wykonać gastroskopię. Nie należy jednak rezygnować z wizyty u laryngologa, szczególnie jeżeli objawom towarzyszy chrypka trwająca kilka tygodni. Bólu przy przełykaniu nie należy lekceważyć, ze względu na fakt, że może on świadczyć o ciężkich, choć potencjalnie wyleczalnych chorobach. Bez wątpienia jest on bardzo nieprzyjemny i może prowadzić do groźnej w skutkach znacznej utraty masy ciała, a nawet głębokiego niedożywienia. Podsumowując, konsultacja otolaryngologiczna pozwoli na wykluczenie procesu nowotworowego w krtani i ewentualne pobranie wycinków. 

Źródło: Interna Szczeklika 

„Choroby ucha, nosa i gardła z chirurgią głowy i szyi.” H. Behrbohm wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2011