W obliczu pandemii COVID-19, liczna grupa osób zaczęła szukać wsparcia logopedycznego czy foniatrycznego. Wszystko przez nagle pojawiające się problemy z głosem, wynikające z doświadczenia choroby. Problemy te obejmują różnorodne konsekwencje, takie jak nieprawidłowości w funkcjonowaniu głosu czy trudności w prawidłowym oddychaniu. Jak wygląda proces rehabilitacyjny u pacjentów, którzy przebyli infekcję COVID-19? Czytaj więcej!
Skąd się biorą problemy z głosem?
COVID-19 to ostra, infekcyjna choroba, która atakuje między innymi układ oddechowy. Naturalna obecność receptora ACE2 w obszarze brzucha, klatki piersiowej i fałdów głosowych sprzyja przenikaniu wirusa do głębi organizmu i niszczącym działaniom na te struktury, w tym na funkcje głosowe i oddechowe. Jednak to nie wszystko. COVID-19 to patogen, przy którym, podobnie jak w przypadku innych wirusów, dochodzi do obrzęku błon śluzowych, obejmujących również te, które otaczają fałdy głosowe. Kaszel, częste odkrztuszanie i chrząkanie dodatkowo osłabiają fałdy głosowe, które podczas kaszlu łączą się ze sobą, generując znaczny wzrost ciśnienia powietrza. To napierające powietrze gwałtownie rozwiera fałdy i przenika przez nie, co może prowadzić do wystąpienia niedomykalności strun głosowych.
Objawy
W zależności od przebiegu infekcji wirusem COVID-19 może wpływać negatywnie na nerwy, w tym także na te, które unerwiają krtań. Uszkodzenie nerwów może prowadzić do zakłóceń we współpracy mięśni krtani, a nawet w poważnych przypadkach do paraliżu fałdów głosowych. Osoby, które były intubowane z powodu ciężkiego przebiegu choroby, często doświadczają problemów z połykaniem i zaburzeń głosowych, takich jak chrypka, ból gardła czy kaszel. Oprócz tego ciężki przebieg choroby może powodować trwałe uszkodzenia płuc, ograniczając ich pojemność życiową i skracając fazę wydechową. Badania i obserwacje specjalistów wskazują, że zmiany w głosie podczas przebiegu COVID-19 występują częściej u kobiet, a także są bardziej powszechne u osób palących.
COVID-19 powoduje osłabienie organizmu. Wielu z nas z pewnością zetknęło się z przypadkami, gdzie pomimo zdrowienia po zakażeniu koronawirusem, osoby te nadal borykają się uporczywym zmęczeniem, szybką utratą sił czy trudnością z oddychaniem. Badania wskazują, że aż 50% pacjentów po przebyciu COVID-19 skarży się na wymienione dolegliwości. Szybka męczliwość ciała wpływa negatywnie na kondycję głosową, szczególnie w kontekście dłuższego wymawiania słów, śpiewu czy wydobywania wysokich tonów.
Jak leczyć problemy z głosem?
Wszelkie zmiany w głosie, powinny być skonsultowane z lekarzem. Specjalista dziedziny foniatrii przeprowadzi szczegółową ocenę stanu i funkcji krtani, korzystając z różnych metod diagnostycznych:
- Badania otolaryngologiczne, obejmujące ocenę nosa, uszu, gardła i krtani.
- Instrumentalne badanie krtani (VLS – analiza akustyczna).
- Analizę parametrów głosu, takich jak czas fonacji, rezonatory, tor oddechowy i charakter brzmienia głosu.
- Ocena traktu głosowego, z uwzględnieniem ruchomości klatki piersiowej, brzucha oraz napięcia mięśniowego w okolicy szyjnej.
- W przypadku konieczności lekarz skieruje pacjenta na bardziej szczegółowe badania, takie jak:
Laryngostroboskopia – oceniająca jakościowo drgania fałdów głosowych podczas fonacji.
Ocena odsłuchowa głosu według skali GRBAS. Dodatkowo lekarz może skierować pacjenta do pulmonologa w celu wykonania spirometrii, która pozwoli na określenie wydolności płuc.
Dysfonię można skutecznie zwalczyć, jednak należy pamiętać, że na właściwą emisję głosu wpływają różne czynniki, takie jak sposób oddychania, postawa ciała czy prawidłowe wykorzystanie rezonatorów, takich jak jamy nosowe, ustna, gardło i zatoki. Ćwiczenia stosowane w terapii pacjentów z zaburzeniami głosowymi obejmują trzy główne kategorie: Ćwiczenia oddechowe z aktywizacją przepony, artykulacyjne i fonacyjne.
Wskazówki na problemy z głosem
Pamiętaj, że regeneracja fałdów głosowych po intubacji wymaga czasu. W celu poprawy stanu głosu, zaleca się:
- Spożywanie dużej ilości wody w celu utrzymania odpowiedniego nawodnienia organizmu.
- Picie wody małymi łyczkami.
- Unikanie przemęczania głosu, a w razie potrzeby przerwanie mówienia i przeniesienie rozmowy na formę pisemną.
- Wykonywanie prostych ćwiczeń oddechowych, zwłaszcza gdy brakuje tchu podczas mówienia.
- Unikanie krzyczenia, ale także unikanie mówienia szeptem, ponieważ może to obciążać narząd głosu.
- Wykorzystywanie mruczenia lub nucenia pod nosem jako łagodnego treningu dla głosu.
- Dodatkowo, gdy odczuwa się duszności, warto zastosować techniki kontroli oddechu. Istnieją programy rehabilitacyjne, takie jak SIS (Super Indukcyjna Stymulacja) czy tlenoterapia, które wspomagają rehabilitację po przebyciu infekcji wirusem SARS-CoV-2. Należy pamiętać, że problemy z głosem po COVID-19 mogą mieć różne nasilenie, dlatego szybka wizyta u specjalisty i podjęcie rehabilitacji są kluczowe, a powrót do zdrowia może zabierać nawet kilka miesięcy.