Katar najczęściej kojarzy się z jesiennym przeziębieniem, jednak jest to najbardziej charakterystyczny objaw zapalenia zatok. Czas jaki średnio utrzymuje się to 3 tygodnie, a jego charakter opisać można jako gęsty i żółto zabarwiony. Pacjenci często zgłaszają objawy towarzyszące w postaci silnego bólu głowy. Szczególnie podczas pochylania w dól oraz upośledzenie węchu. Katar zatokowy nie powinien być bagatelizowany. Zastanawiasz się dlaczego? Otóż może stać się przyczyną poważnych powikłań. Takich jak ropień podokostnowy oczodołu czy zakrzep zatoki jamistej. Co najlepiej sprawdzi się na katar zatokowy? Czy istnieją domowe sposoby na radzeniem sobie z tym problemem? Czytaj więcej!

Katar zatokowy – przyczyny

Najczęstszą przyczyną zapalenia zatok są różnego rodzaju wirusy, takie jak rynowirusy, które odpowiadają za 24-50% przypadków, oraz wirusy paragrypy, wywołujące 11% infekcji. Drugim ważnym czynnikiem są bakterie, zwłaszcza Streptococcus pneumoniae, które odpowiadają za 24-43% przypadków zatokowego zapalenia.

Patogeny przedostają się do naszego organizmu przez błonę śluzową nosa i zatok. Wywołują procesy zapalne mające na celu obronę przed nimi. W wyniku procesu zapalnego dochodzi do uszkodzenia błony śluzowej, co prowadzi do obrzęku i kataru. W niektórych przypadkach może to także spowodować zablokowanie ujścia zatok. To z kolei predysponuje do tworzenia się polipów zatok, które czasem wymagają interwencji chirurgicznej. Przewlekłe zapalenie zatok może rozprzestrzeniać się na struktury kostne, co może prowadzić do poważnych komplikacji.

Istnieją również czynniki ryzyka, które zwiększają podatność na katar zatokowy, takie jak młodszy wiek, nieprawidłowości w anatomicznej strukturze nosa i zatok (np. krzywa przegroda), palenie tytoniu (zarówno aktywne, jak i bierny), problemy z zębami oraz alergie. Warto zwracać uwagę na te czynniki, ponieważ mogą one wpłynąć na rozwój choroby.

Jak wygląda katar zatokowy?

Katar zatokowy towarzyszy innym charakterystycznym objawom, które świadczą o stanach zapalnych w obrębie zatok. Jednym z głównych objawów jest obecność wydzieliny z nosa i uczucie zatkanego nosa. Pacjent ma wrażenie, że nie może normalnie oddychać przez nos z powodu nagromadzonej wydzieliny, która nie wydostaje się na zewnątrz, ale spływa w kierunku gardła. W ten sposób prowadzi do podrażnienia śluzówki, powodując chrypkę i kaszel. Czasami towarzyszą temu także mdłości i wymioty. Oprócz tego, dość uciążliwym objawem, który utrudnia codzienne funkcjonowanie jest upośledzenie węchu i smaku. Dodatkowo, ból głowy jest powszechnym objawem, szczególnie nasilającym się podczas pochylania lub po przebudzeniu rano.

Jak długo trwa katar zatokowy? 

W przypadku zapalenia zatok, którego źródłem jest infekcja wirusowo, często dochodzi do samoistnego ustąpienia objawów bez konieczności dodatkowego leczenia. Zazwyczaj symptomy takie jak katar i inne towarzyszące dolegliwości ustępują w ciągu 7-10 dni. Jednak czasami mogą one utrzymywać się przez dłuższy okres, nawet do 3 tygodni, co dotyczy około 25% pacjentów. Jeśli jednak po około 5 dniach od wystąpienia objawów nie zaobserwujesz znaczącej poprawy lub zauważysz pogorszenie swojego stanu zdrowia, może to sugerować, że doszło do zakażenia bakteryjnego. W takiej sytuacji konieczne jest skonsultowanie się z lekarzem, który oceni sytuację i zastosuje odpowiednie leczenie.

Leczenie

Lekarz przed wyborem określonej terapii ustala źródło kataru. Gdy przyczyna jest poznana, może włączyć do leczenia objawowego środki, które bezpośrednio wpłyną na źródło problemu. Jeśli stan zapalny jest wynikiem infekcji bakteryjnej, lekarz przepisze odpowiednie antybiotyki, aby skutecznie zwalczyć bakterie. W przypadku chorób grzybiczych konieczne będzie zastosowanie leków przeciwgrzybiczych, a w przypadku alergii stosowane są leki przeciwhistaminowe. Leczenie kataru zatokowego obejmuje także preparaty, które pomagają usunąć nadmiar wydzieliny z zatok, hamują produkcję kataru oraz redukują obrzęk i stan zapalny błony śluzowej nosa i zatok. 

Glikokortykosteroidy donosowe

Są to leki, które działają miejscowo na błonę śluzową nosa i mają zdolność zmniejszania stanu zapalnego. Skupiają się na działaniu w obrębie nosa, nie wykazując wpływu na cały organizm, a ich działanie jest ukierunkowane na receptory znajdujące się w nosie. Są one bezpieczne i skuteczne, a także stosowane w leczeniu alergicznego nieżytu nosa. Preparaty do nosa zawierające sterydy, które można nabyć bez recepty, często zawierają substancję czynną o nazwie furoinian mometazonu. Ten składnik działa przeciwalergicznie, ma właściwości immunosupresyjne, przeciwzapalne oraz powoduje zwężenie naczyń krwionośnych w nosie.

Roztwory soli morskiej

Aerozole zawierające sól morską wykazują mniejszą siłę działania, ale mają zaletę dłuższego okresu stosowania zarówno u dorosłych, jak i dzieci. Preparaty te występują w formie roztworów izotonicznych i hipertonicznych, co oznacza, że mają takie samo lub wyższe ciśnienie osmotyczne niż błona śluzowa nosa. Roztwory izotoniczne mogą być stosowane codziennie do higieny nosa lub na przykład do oczyszczenia nosa przed użyciem sterydu donosowego.

Domowe sposoby na katar zatokowy

Poznaj domowe sposoby, które możesz wypróbować w walce z katarem: 

• inhalacje – z wykorzystaniem jedynie izotonicznej (0,9%) soli fizjologicznej albo z dodatkiem olejków eterycznych lub ziół;
• spraye z wodą morską – można stosować kilka razy dziennie;
• płukanki – płukanie nosa ułatwia pozbycie się zalegającej w nosie wydzieliny (do płukania można wykorzystać gotowe zestawy z butelką i standaryzowaną ilością soli w saszetkach);
• utrzymanie temperatury pokojowej (tj. 18–20 stopni Celsjusza) w pomieszczeniach, w których się przebywa;
• nawilżanie powietrza – wilgotność w domu powinna być optymalna, a w jej zachowaniu pomoże nawilżacz powietrza lub mokry ręcznik na ciepłym kaloryferze.