Uczucie zalegania wydzieliny i flegma w gardle to jeden z najczęstszych objawów infekcji górnych dróg oddechowych oraz alergii. Pojawia się rano, po przeziębieniu, przy podrażnieniu śluzówki lub zapaleniu gardła, a w niektórych przypadkach może być pierwszym sygnałem poważniejszej choroby. Gdy wydzielina utrudnia oddychanie, połykanie lub powoduje przewlekły kaszel, znacząco wpływa na komfort codziennego funkcjonowania. Dlaczego powstaje flegma w gardle, jakie dolegliwości mogą jej towarzyszyć i kiedy warto skonsultować się z lekarzem?
Najczęstsze przyczyny – dlaczego pojawia się flegma w gardle?
Flegma w gardle powstaje, gdy błony śluzowe dróg oddechowych produkują więcej wydzieliny niż zwykle. Jest to naturalny mechanizm obronny organizmu – śluz wyłapuje drobnoustroje, alergeny i zanieczyszczenia, a następnie ułatwia ich usunięcie.
Do najczęstszych przyczyn należą:
- przeziębienie, grypa i inne infekcje wirusowe,
- zapalenie gardła lub krtani,
- alergie sezonowe i całoroczne,
- przewlekły nieżyt nosa i zatok,
- refluks żołądkowo-przełykowy,
- dym papierosowy, suche powietrze, zanieczyszczenia,
- nadużywanie głosu.
W przypadku infekcji flegma w gardle jest zwykle wynikiem podrażnienia błony śluzowej przez wirusy. W przypadku alergii – odpowiedzią na kontakt z alergenem. Jeśli problem utrzymuje się dłużej niż kilka dni, nasila nocą, a kaszel staje się bardziej męczący, może to oznaczać konieczność dalszej diagnostyki.
Flegma w gardle a przeziębienie i infekcje dróg oddechowych
Podczas infekcji wirusowych często pojawiają się kaszel, ból gardła, katar oraz gorączka. Flegma w gardle ma zazwyczaj postać przezroczystego śluzu, który znika samoistnie po kilku dniach. Niepokój powinny jednak wzbudzić sytuacje, w których wydzielina staje się gęsta, żółta lub zielona, utrzymuje się dłużej niż 7–10 dni, pojawia się duszność, ucisk w klatce piersiowej, wysoka gorączka albo silny ból gardła. Takie objawy mogą świadczyć o bakteryjnym zapaleniu zatok, powikłaniu grypy lub rozwijającym się zapaleniu oskrzeli, co wymaga kontaktu z lekarzem i dobrania odpowiedniego leczenia.
Zadbaj o swoje drogi oddechowe, aby zmniejszyć ryzyko, że flegma w gardle stanie się przewlekłym i uciążliwym problemem.
Kiedy flegma w gardle oznacza poważniejszy problem?
Choć flegma w gardle często mija samoistnie, warto zwrócić uwagę na sygnały ostrzegawcze. Do specjalisty należy zgłosić się, gdy:
- problem trwa ponad 3–4 tygodnie,
- pojawia się chrypka utrzymująca się powyżej 2 tygodni,
- śluz ma domieszkę krwi,
- pojawia się znaczna duszność lub świszczący oddech,
- dochodzi do trudności z przełykaniem.
Długotrwała flegma w gardle może wynikać z przewlekłego zapalenia zatok, astmy, przewlekłego zapalenia krtani, przewlekłej obturacyjnej choroby płuc (POChP), a nawet refluksu. Badania sugerują, że refluks żołądkowo-przełykowy jest częstym powodem przewlekłej chrypki i odchrząkiwania (Koufman & Aviv, 2019).
Jak pozbyć się flegmy w gardle – domowe sposoby
W wielu przypadkach domowe środki przynoszą dużą ulgę. Do najczęściej stosowanych metod należą:
- nawilżanie powietrza,
- picie dużej ilości wody,
- inhalacje parowe lub z soli fizjologicznej,
- ssanie tabletek nawilżających,
- unikanie suchego powietrza i dymu papierosowego.
W przypadku podrażnienia gardła stopniowe oczyszczanie dróg oddechowych jest naturalnym procesem. Jeśli jednak flegma w gardle nie ustępuje, a infekcja utrzymuje się długo, warto rozważyć leki wykrztuśne lub mukolityczne zalecone przez lekarza.
Flegma w gardle – kiedy zgłosić się do lekarza?
Wizyta u lekarza jest zalecana wtedy, gdy flegma w gardle utrzymuje się dłużej niż kilka tygodni, pojawia się w przebiegu częstych i nawracających infekcji, towarzyszy jej duszność lub ból albo gdy utrudnia oddychanie czy mówienie. W takiej sytuacji specjalista może zlecić dodatkowe badania, takie jak morfologia i CRP, wymaz z gardła, RTG klatki piersiowej, USG zatok, a także skierować na konsultację laryngologiczną lub pulmonologiczną. Jeżeli objawy nasilają się nagle albo pojawia się gorączka, należy jak najszybciej skontaktować się z lekarzem, szczególnie gdy problem dotyczy dzieci, osób starszych lub pacjentów z chorobami przewlekłymi.
Jak odróżnić kaszel mokry od suchego? To pytanie warto sobie zadać, aby lepiej zrozumieć objawy i dobrać odpowiednie leczenie.
Flegma w gardle a choroby zatok i gardła
Zaleganie wydzieliny może być również jednym z pierwszych objawów zapalenia zatok. Kiedy zatoki są niedrożne, wydzielina spływa po tylnej ścianie gardła, co prowadzi do tzw. „post nasal drip”. To właśnie wtedy flegma w gardle powoduje odchrząkiwanie, kaszel i chrypkę.
Podobnie jest przy zapaleniu gardła – stan zapalny prowadzi do produkcji dużej ilości śluzu. Jeśli problem utrzymuje się przewlekle, konieczna może być konsultacja laryngologiczna lub pulmonologiczna.
Jak zapobiegać gromadzeniu się wydzieliny?
Regularne dbanie o gardło i drogi oddechowe znacząco zmniejsza ryzyko flegmy. W związku z tym warto unikać klimatyzacji oraz suchego powietrza. Ponadto dbać o odpowiednie nawodnienie organizmu i nawilżenie powietrza w pomieszczeniach. Istotna jest również codzienna higiena jamy ustnej i nosa oraz wzmacnianie odporności poprzez zbilansowaną dietę i odpowiednią ilość snu. Duży wpływ ma także rezygnacja z palenia, ponieważ dym tytoniowy podrażnia śluzówkę i sprzyja gromadzeniu się wydzieliny. Specjaliści zwracają uwagę, że przewlekła ekspozycja na suche powietrze lub dym może prowadzić do osłabienia błony śluzowej i zwiększać podatność na infekcje.