Zazwyczaj grypa przebiega łagodnie i nie stanowi bezpośredniego zagrożenia dla życia. Niemniej jednak, zdarzają się sytuację, kiedy może wywołać poważne komplikacje zdrowotne. W najlepszym przypadku wymagają hospitalizacji, a w najgorszym prowadzą do śmierci. Te powikłania mogą pojawić się zarówno podczas trwania infekcji, jak i po jej zakończeniu, nawet kilka tygodni później. Przeczytaj artykuł i poznaj najczęstsze powikłania po grypie.
Powikłania po grypie
Najczęściej występujące:
- zapalenie płuc,
- zapalenie ucha środkowego,
- angina paciorkowcowa,
- zaostrzenie współistniejącej choroby przewlekłej, np. POChP (przewlekłej obturacyjnej choroby płuc),
- zaostrzenie astmy,
- zaostrzenie choroby niedokrwiennej lub zastoinowej niewydolności serca,
- zaostrzenie cukrzycy.
Najrzadziej występujące:
- zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i mózgu,
- encefalopatia,
- poprzeczne zapalenie rdzenia kręgowego,
- zespół Guillaina i Barrégo,
- zapalenie mięśnia sercowego,
- zapalenie osierdzia,
- posocznica i niewydolność wielonarządowa.
Kogo najczęściej dotyczą powikłania po grypie?
Osoby najbardziej narażone na powikłania związane z grypą to przede wszystkim:
- Osoby starsze, których organizmy często mają trudności z walką z wirusem.
- Kobiety w ciąży, ponieważ ich układ immunologiczny może być osłabiony, a grypa stanowi ryzyko dla zdrowia zarówno matki, jak i dziecka.
- Osoby z osłabioną odpornością, takie jak pacjenci po przeszczepie narządów lub cierpiący na choroby autoimmunologiczne.
- Dzieci, których układy immunologiczne nie są jeszcze w pełni rozwinięte.
- Osoby otyłe, u których grypa może być bardziej ryzykowna ze względu na dodatkowe obciążenie dla organizmu.
- Przewlekle chore osoby, zwłaszcza te z chorobami serca, płuc czy cukrzycą, które są bardziej podatne na powikłania.
Ponadto, aktywne zawodowo osoby, które ignorują objawy grypy i nie podejmują odpowiednich środków zaradczych, mogą mieć większe ryzyko powikłań. Dlatego ważne jest, aby nie lekceważyć grypy i w razie potrzeby skonsultować się z lekarzem.
Jakie są czynniki ryzyka?
Istnieją pewne czynniki ryzyka, które zwiększają prawdopodobieństwo ciężkiego przebiegu grypy oraz wystąpienia powikłań, takich jak hospitalizacja i zgon. Należą do nich:
- Wiek powyżej 65 lat lub poniżej 5 lat, szczególnie u dzieci do 12. miesiąca życia, gdy układ odpornościowy jest jeszcze niedorozwinięty.
- Ciąża, zwłaszcza w II i III trymestrze, gdy organizm kobiety jest bardziej podatny na infekcje.
- Wysoki poziom otyłości, określany jako BMI równy lub większy niż 40, co może wpłynąć na funkcjonowanie układu odpornościowego.
- Obecność pewnych przewlekłych chorób, niezależnie od wieku pacjenta, ponieważ osoby z takimi schorzeniami są bardziej podatne na powikłania grypy.
W przypadku tych grup ryzyka szczególnie ważne jest monitorowanie stanu zdrowia i podjęcie odpowiednich działań profilaktycznych w celu uniknięcia powikłań związanych z grypą.
Zapalenie płuc
Najczęstszymi powikłaniami grypy są te, które wpływają na układ oddechowy. Pacjenci doświadczają napadowego, uciążliwego kaszlu. Często oprócz kaszlu występuje wydzielanie plwociny oraz podwyższona temperatura ciała. Jeśli dochodzi do zapalenia płuc, kaszel może powodować również bóle w okolicy klatki piersiowej. Wraz z tymi objawami pojawiają się dreszcze, duszności i ogólne osłabienie. W przypadku pierwszych niepokojących symptomów związanych z grypą, konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z lekarzem. Lekarz może potwierdzić obecność choroby, dokonując oceny klatki piersiowej za pomocą opukiwania i osłuchiwania, a czasem także poprzez wykonywanie rentgenowskiego badania klatki piersiowej.
Leczenie zapalenia płuc w wyniku grypy polega na podawaniu leków przeciwwirusowych, antybiotyków, leków przeciwgorączkowych i środków wykrztuśnych. Niezbędne jest także pozostawanie w łóżku przez okres rekonwalescencji, często w warunkach szpitalnych. Ryzyko powikłań związanych z zapaleniem płuc po grypie dotyczy zarówno dorosłych, jak i dzieci, zwłaszcza tych cierpiących na przewlekłą obturacyjną chorobę płuc (POChP).
Zapalenie ucha środkowego
Grypa ma zdolność wywoływania różnych chorób układu oddechowego, takich jak zapalenie krtani, lub nasilenie objawów już istniejących, jak w przypadku astmy. Infekcja górnych dróg oddechowych, w tym grypa, czasami prowadzą do zapalenia zatok przynosowych oraz zapalenia ucha.
Zapalenie zatok przynosowych dotyczy około 5 procent pacjentów, którzy skarżą się na ból gardła lub problemy w okolicy nosogardła. Charakteryzuje się ono bólem w okolicy czoła, szczególnie przy pochylaniu się, oraz uczuciem zatkanego nosa. Choć nie jest to stan zagrażający życiu, to jednak powoduje znaczny dyskomfort.
Podobnie jest w przypadku zapalenia ucha środkowego, które częściej występuje u dzieci niż u dorosłych. Rozpoznaje się je na podstawie bólu w uchu, pogorszenia słuchu i obecności ropnej wydzieliny. Często towarzyszy temu wysoka gorączka. Nieleczone lub niewłaściwie leczone zapalenie ucha środkowego może przechodzić w stan przewlekły i prowadzić do częściowej lub nawet całkowitej utraty słuchu.
Powikłania po grypie u dzieci
Grypa może również prowadzić do powikłań w centralnym układzie nerwowym, a te są najczęstsze u dzieci. Według najnowszych badań, powikłania neurologiczne występują u 10 procent pacjentów w wieku do 15. roku życia, którzy zostali hospitalizowani z powodu grypy.
Najczęstszymi powikłaniami neurologicznymi są zapalenie opon mózgowo-rdzeniowych i zapalenie mózgu. Oba schorzenia charakteryzują się nasilającym się bólem głowy, nudnościami i wymiotami. W miarę upływu czasu pojawiają się światłowstręt, sztywność karku, zaburzenia neurologiczne w kończynach dolnych oraz trudności w utrzymaniu pozycji pionowej.
Rozpoznanie tych schorzeń jest możliwe dzięki przeprowadzeniu punkcji lędźwiowej oraz badaniu płynu mózgowo-rdzeniowego. Leczenie wymaga hospitalizacji, gdzie podejmuje się odpowiednie środki zaradcze.
Leczenie powikłań grypy
Rozmiar uszkodzenia mięśnia sercowego spowodowanego przez wirusy grypy jest uzależniony od szybkości postawienia diagnozy i podjęcia leczenia. Im wcześniej pacjent zgłasza się do lekarza, tym lepsze szanse na zmniejszenie szkód. Leczenie jest dostosowywane do zaawansowania choroby i stanu pacjenta, często jest objawowe. W przypadku niewystarczającej skuteczności terapii oraz pogarszającej się niewydolności serca, przeszczep serca może być jedyną skuteczną opcją. Należy podkreślić, że choroba ma nieprzewidywalny przebieg, co często kończy się tragicznie.
Szacuje się, że powikłania kardiologiczne stanowią aż 20% wszystkich zgonów związanych z grypą. Osoby z uszkodzeniem mięśnia sercowego są szczególnie narażone, dlatego szczepienie przeciw grypie jest niezwykle istotne. Nawet jeśli szczepionka nie zapobiega całkowicie zakażeniu, może pomóc złagodzić przebieg choroby.