Alergia to reakcja układu odpornościowego na substancje, które są zwykle nieszkodliwe dla większości ludzi. Te substancje, nazywane alergenami, mogą być spożywane, wdychane lub wprowadzane do organizmu poprzez kontakt ze skórą. Przyczyny alergii są różne. Kiedy osoba, która jest uczulona na dany alergen, zetknie się z nim, jej układ odpornościowy zaczyna produkować przeciwciała, które w efekcie prowadzą do uwolnienia histaminy i innych substancji w organizmie, co powoduje objawy alergii. Jakie są przyczyny alergii i dlaczego jedni zmagają się z alergiami a drugich ten temat nie dotyczy? Alergia to reakcja na alergen, który występuje w otaczającym nas środowisku. Jest uwarunkowana genetycznie, a jednocześnie wykazuje podłoże środowiskowe. Dlatego nie każdy człowiek, u którego występuje gen predysponujący do rozwoju alergii, ma objawy choroby. Ponadto nie każdy kto narażony jest w swoim środowisku na konkretny alergen, choruje. Dopiero duet w postaci podłoża genetycznego oraz środowiska z konkretnym alergenem wyzwala chorobę alergiczną. 

Objawy alergii 

Objawy alergii mogą różnić się w zależności od przyczyny alergii. Dokładniej mówiąc, wszystko zależy od rodzaju alergenu, na który organizm reaguje, a także od stopnia wrażliwości osoby na ten alergen. Niektóre z najczęstszych objawów alergii to:

• Kichanie;
• wodnisty lub śluzowaty wyciek z nosa;
• swędzenie nosa, gardła i uszu;
• kaszel;
• skórne objawy alergii, takie jak swędzenie, zaczerwienienie, pokrzywka i obrzęk skóry;
• trudności w oddychaniu, takie jak duszność lub astma;
• obrzęk warg, języka lub gardła;
• wymioty, biegunka lub inne objawy żołądkowo-jelitowe;
• bóle głowy i inne objawy neurologiczne.

Szczególną uwagę powinny zwrócić objawy, które utrzymują się ponad 2-3 miesiące, mają charakter przewlekły i nawracający od dawna. Charakterystyczna jest również powtarzalność. Objawy pojawiają się w określonym sezonie np. zawsze w marcu i kwietniu. 

Co może być alergenem? 

Wyróżniamy alergeny pokarmowe, wziewne i kontaktowe. Podział ten wynika z drogi, jaką dany alergen wnika do organizmu wywołując reakcję alergiczną. Jak już wiemy przyczyny alergii tkwią w konkretnych alergenach. Do najczęstszych alergenów zaliczają się substancje wziewne, które dzielimy na sezonowe i całoroczne. Do grupy całorocznej należą roztocza kurzu domowego, sierść i łuski zwierząt, grzyby, pleśnie oraz zanieczyszczenia powietrza. Natomiast alergeny sezonowe to pyłki drzew, traw i chwastów. 

Alergeny pokarmowe

To substancje zawarte w niektórych pokarmach, które mogą wywołać reakcję alergiczną u niektórych osób.

• Orzechy – do alergenów pokarmowych zaliczają się migdały, orzechy laskowe, orzechy włoskie, orzeszki ziemne, pistacje, orzechy nerkowca i orzechy macadamia.
• Gluten – alergia na gluten występuje u osób cierpiących na celiakię. Gluten to białko zawarte w ziarnach niektórych zbóż, takich jak pszenica, żyto i jęczmień.
• Mleko – alergia na mleko występuje u osób, które nie tolerują białka mleka krowiego.
• Jaja – białko jaja kurczaka jest jednym z najczęstszych alergenów pokarmowych u dzieci.
• Ryby – alergia na ryby występuje najczęściej u dorosłych i objawia się zwykle po zjedzeniu ryb morskich, takich jak łosoś, tuńczyk i halibut.
• Skorupiaki – do alergenów pokarmowych zaliczają się krewetki, homary, kraby i langusty.
• Soja – alergia na soję jest częsta u dzieci i może wywoływać objawy, takie jak wysypka, obrzęk twarzy, ból brzucha i biegunkę.
• Pszenica – alergia na pszenicę jest rzadka, ale może wywoływać objawy, takie jak wysypka, świąd skóry, bóle brzucha i biegunkę.
• Owoce – do alergenów pokarmowych zaliczają się owoce, takie jak truskawki, maliny, kiwi, jabłka i morele.

Alergeny kontaktowe

Substancje, które wywołują reakcję alergiczną na skórze po kontakcie z nią. Mogą to być substancje chemiczne, kosmetyki, metale, farby, żywność, lateks i wiele innych.

• Kosmetyki – perfumy, kremy, szampony i dezodoranty mogą zawierać substancje, które wywołują reakcję alergiczną na skórze.
• Metale – nikiel, chrom i kobalt, które są często używane w biżuterii, zegarkach i klamrach pasków, mogą powodować reakcje alergiczne na skórze.
• Farby – farby do malowania, lakiery i rozpuszczalniki mogą zawierać substancje chemiczne, które wywołują reakcję alergiczną na skórze.
• Lateks – lateks to gumowa substancja, która jest często używana w rękawicach, balonach i produktach medycznych. Może wywoływać reakcję alergiczną u niektórych osób.
• Substancje chemiczne – substancje chemiczne używane w pracy, takie jak kleje, rozpuszczalniki i farby, mogą powodować reakcje alergiczne na skórze.
• Leki – niektóre leki, takie jak penicylina i sulfonamidy, mogą powodować reakcje alergiczne na skórze.

Jak rozpoznać alergie? 

Rozpoznanie alergii może być trudne, ponieważ objawy alergii mogą być podobne do innych chorób lub stanów chorobowych. Typowe objawy alergii to kichanie, wodnista wydzielina z nosa, łzawienie oczu, swędzenie, wysypka skórna, duszność, kaszel i ból brzucha. Te objawy mogą wystąpić w ciągu kilku minut do kilku godzin po ekspozycji na alergen. Warto zwrócić uwagę, kiedy objawy występują i co je wywołuje. Jeśli objawy pojawiają się po kontakcie z pewnymi substancjami lub pokarmami, to może to sugerować przyczyny alergii. Lekarz zleca testy alergiczne, takie jak testy skórne lub badania krwi, aby zidentyfikować alergeny, na które organizm pacjenta reaguje. Najczęściej wykonuje się w tym celu testy skórne oraz pomiar poziomu specyficznych przeciwciał IgE, jednak badania te nie zawsze są jednoznaczne. Zdarza się, że u pacjenta rejestruje się wysoki poziom przeciwciał IgE, jednak testy skórne nie wykazują uczulenia na żaden z popularnych alergenów. Oprócz tego lekarz może zlecić badania serologiczne oraz próby ekspozycyjne.

Leczenie alergii 

Leczenie alergii zależy od jej rodzaju i nasilenia objawów. W przypadku alergii wziewnych, takich jak alergia na pyłki, kurz lub sierść zwierząt, stosuje się leki przeciwhistaminowe, leki zmniejszające stan zapalny oraz leki przeciwobrzękowe.

Najlepszym sposobem leczenia alergii pokarmowych jest unikanie alergenów, czyli produktów spożywczych, które wywołują alergię. W przypadku ciężkich reakcji alergicznych, takich jak wstrząs anafilaktyczny, może być konieczne podanie adrenaliny.

W przypadku alergii kontaktowych, najważniejsze jest unikanie kontaktu z alergenem. Lekarz może przepisać kremy lub maści przeciwzapalne, które pomagają zmniejszyć objawy skórne, takie jak swędzenie i wysypka.

Niezbyt dobrą informacją jest fakt, że całkowite wyleczenie alergii nie jest możliwe. Zwykle trwa ona do końca życia, jednak czasami objawy mogą ulec wygaszeniu. Może też wystąpić sytuacja, kiedy objawy się nasilają. Wtedy należy wprowadzić leczenie farmakologiczne, a chorym zaleca się unikanie kontaktu z alergenami. Na niektóre alergeny jesteśmy wskazani i unikanie ich jest niemalże niemożliwe. Taką alergią jest np. alergia na pyłki roślin. 

Jako podstawę leczenie stosuje się kortykosteroidy donosowe w postaci aerozolu oraz doustne inhalatory lub tabletki. Jako krople do nosa oraz aerozole stosuje się kromoglikany, które mają długotrwałe działanie. Natomiast u pacjentów z astmą oskrzelową doraźnie przyjmuje się inhalacje z grupy betamimetyków.