Mowa jest podstawowym sposobem komunikacji międzyludzkiej. Język z kolei umożliwia nam wymianę między sobą niezbędnych, a często również skomplikowanych informacji. Jeżeli jednak korzystamy z głosu w sposób nadmierny lub niewłaściwy, to może to prowadzić do różnego rodzaju schorzeń, manifestujących się w formie dolegliwości ze strony gardła oraz krtani. . Do takich powikłań należą polipy krtani, obrzęk Reinkego lub powstanie guzków śpiewaczych zwanych również głosowymi. Guzki śpiewacze są formą przewlekłego, ograniczonego i przerostowego zapalenia krtani. Inaczej zwane są guzkami głosowymi lub guzkami krzykaczy. W poniższym artykule omówimy bliżej ich etiologię.
Gdzie powstaje głos?
Głos jest wytwarzany w krtani. Struktura ta jest częścią układu oddechowego i znajduje się między gardłem a przełykiem. Ma skomplikowaną budowę, a jej chrzęstne rusztowanie składa się z następujących pojedynczych chrząstek:
- tarczowatej
- nagłośniowej
- pierścieniowatej
Oraz z następujących parzystych chrząstek:
- nalewkowatych
- różkowatych
- klinowatych
Struktury te znajdują się w pośrednim połączeniu z kością gnykową, a mięśnie łączące ją z krtanią – mięśnie nadgnykowe oraz podgnykowe wraz z licznymi innymi mięśniami oraz ścięgnami umożliwiają ruchy krtani.
Jak powstaje głos?
Istotą powstawanie dźwięków jest przepływ powietrza przez krtań. Najwęższą częścią krtani jest głośnia, poniżej której przebiegają fałdy głosowe. Pomiędzy tymi fałdami tworzy się kolejna struktura zwana szparą głośni. Wszystkie te elementy współpracują ze sobą, aby umożliwić wydawanie dźwięków o różnej wysokości, natężeniu, barwie i dynamice. Dla przykładu, gdy wydajemy wysokie dźwięki krtań unosi się, a gdy niskie – opada. W przypadku nadmiernej eksploatacji tych mechanizmów może dojść do powstania guzków śpiewaczych.
Jakie są objawy guzków śpiewaczych?
Miejscem centralnym powstawania fonacji, czyli dźwięku, jakim jest wyżej wspomniana szpara głośni, ograniczona fałdami głosowymi. Właśnie na nich powstają guzki śpiewaczy.
Najczęściej występującymi objawami są:
- chrypka
- ból
- krótkotrwała utrata głosu
Guzki śpiewacze często przebiegają bezobjawowo. Nie znaczy to jednak, że jest to schorzenie niegroźne. Głos staje się wtedy zachrypnięty, podobny do krakania. Niemożliwe staje się śpiewanie. Duże guzki śpiewacze mają tendencję do włóknienia, a wtedy odpoczynek głosowy nie wystarcza do ich samoistnego wycofania się.
Guzki śpiewacze – problem chłopców i dojrzałych kobiet.
Guzki głosowe powstają u osób, które nadmiernie używają głosu lub używają go w sposób niewłaściwy. Zmiany te są zazwyczaj symetryczne i powstają w ⅓ przedniej długości obu fałdów. Okazuje się, że dotyka nie tylko zawodowych mówców takich jak nauczyciele czy aktorzy, ale również małych chłopców. W przypadku dzieci wynika to głównie z faktu krzyczenia podczas zabawy, stąd w literaturze dość często określa się je mianem guzków krzykaczy. W tej grupy wiekowej guzki te zanikają wraz z dojrzewaniem. Dotknięte tym schorzeniem osoby dorosłe potrzebują zazwyczaj pomocy foniatry lub mikrochirurgicznego usunięcia guzków.
Jak zapobiegać guzkom śpiewaczym?
Przede wszystkim należy pamiętać o rozsądnym korzystaniu z głosu i planowanie czasu na odpoczynek od mówienia. Sprawdzoną metodą jest rozgrzewka przed dłuższymi wypowiedziami. Kolejnym sposobem zapobiegania guzkom jest trening głosu. Przykładowymi ćwiczeniami głosowymi, które każdy z nas może wykonać są:
- mruczenie
- naśladowanie syreny (modulowanie głosu)
- naśladowanie latającej pszczoły (bzzz)
Ich codzienne przeprowadzanie nie tylko zmniejszy ryzyko powstania guzków śpiewaczych, ale również wprowadzi w dobry nastrój z samego rana. Ważne jest również picie odpowiedniej ilości wody, która zapewni należyte nawodnienie śluzówki krtani. Pomocne jest również leczenie chorób współistniejących takich jak choroba refluksowa przełyku zwana powszechnie zgagą.
Kiedy należy zgłosić się do lekarza?
W razie, gdy dolegliwości utrzymują się długo, wiążą się ze znacznym ograniczeniem codziennego funkcjonowania oraz obecne są dolegliwości bólowe o dużym natężeniu, należy zgłosić się do lekarza laryngologa. Zbierze on wtedy z Państwem wywiad oraz dokona badania laryngoskopowego celem postawienia właściwej diagnozy. Po jej potwierdzeniu zaproponuje on dalszy plan leczenia.
Źródła i inspiracje: „Choroby ucha, nosa i gardła z chirurgią głowy i szyi.” H. Behrbohm wyd. Edra Urban & Partner, Wrocław 2011