Podniebienie gotyckie to wada w budowie podniebienia twardego, która w życiu codziennym może być źródłem wielu problemów. Jakie symptomy mogą towarzyszyć tej wadzie? Czy problem ten dotyka także dorosłych? W dzisiejszym artykule zgłębimy różne aspekty podniebienia gotyckiego, zastanowimy się, w jaki sposób się objawia, oraz omówimy skuteczne metody leczenia tej nietypowej wady anatomicznej. Odkryjmy razem, co warto wiedzieć na ten temat i jak skutecznie radzić sobie z ewentualnymi wyzwaniami związanymi z podniebieniem gotyckim.
Podniebienie gotyckie – co to jest?
Podniebienie gotyckie to wada w budowie podniebienia twardego, która w życiu codziennym może być źródłem wielu problemów. Ten defekt charakteryzuje się wyjątkowo ciasnym, wysoko wypukłym profilem, często współistniejąc z zwężeniem szczęki. Termin „podniebienie gotyckie” wywodzi się od charakterystycznych, wysokich łuków gotyckich, obecnych w architekturze tego okresu. Taka anomalia może występować zarówno u jednostek zdrowych, jak i u osób z niepełnosprawnościami. Kształtowanie się podniebienia gotyckiego zachodzi w trakcie embriogenezy podczas ciąży, a także w okresie po urodzeniu.
Podniebienie gotyckie – przyczyny
Wśród czynników prowadzących do wystąpienia podniebienia gotyckiego wymienia się:
- dziedziczne nieprawidłowości genetyczne,
- niedostateczną podaż witaminy D w okresie ciąży (w przypadku niedostatecznego spożycia przez matkę, może to skutkować krzywicą u dziecka),
- problemy z prawidłowym oddychaniem przez nos, spowodowane m.in. przerostem migdałka gardłowego, infekcjami górnych dróg oddechowych czy reakcjami alergicznymi.
Podniebienie gotyckie – objawy
Obecność tej nieprawidłowości ujawnia się już u niemowląt, które doświadczają trudności z karmieniem. Maluchy spożywają mniejszą ilość pokarmu i przejawiają duszności podczas procesu karmienia.
U dzieci z tą anomalią można zauważyć również nawykowe oddychanie ustami. Kształtowanie się wąskiego i wysokiego podniebienia wynika z istnienia przeszkody w swobodnym oddychaniu przez nozdrza. W rezultacie następuje ograniczenie przepływu powietrza przez nozdrza, co skutkuje przymusowym oddychaniem przez usta. Język opuszczający górną część jamy ustnej opada, ułatwiając tym samym przepływ powietrza przez usta. W takiej sytuacji brakuje stymulacji dna jamy nosowej, co hamuje poprzeczny rozwój podstawy szczęki – to bezpośrednia przyczyna powstania wąskiego i wysokiego podniebienia.
Dzieci oddychające ustami manifestują charakterystyczne cechy twarzy, nazywane twarzą adenoidalną. Obejmuje ona wycofanie żuchwy, wydłużoną twarz, obniżenie położenia języka i trwałe otwieranie ust.
U dzieci z podniebieniem gotyckim pojawiają się również trudności z prawidłową artykulacją niektórych dźwięków, takich jak r, l, cz, ż, dż i sz. Dodatkowo, często towarzyszy temu zwężenie szczęk, co prowadzi do występowania wad zgryzu.
Kiedy występuje podniebienie gotyckie?
Wady podniebienia gotyckiego mogą pojawiać się jako odrębna cecha lub być elementem symptomów różnych wrodzonych zespołów, takich jak:
- krzywica,
- zespół Turnera,
- dyzostoza żuchwowo-twarzowa,
- zespół Aperta,
- zespół Marfana.
Podniebienie gotyckie – leczenie
Podniebienie gotyckie może manifestować się jako niezależna cecha. Jeżeli u dziecka nie występują trudności z karmieniem, połykaniem czy artykulacją, a także brak wad zgryzu, leczenie może nie być konieczne. Niemniej jednak zaleca się regularne wizyty kontrolne u specjalisty. Ostateczna decyzja dotycząca konieczności interwencji leczniczej powinna być podejmowana przez wykwalifikowanego profesjonalistę.
W sytuacji, gdy dziecko doświadcza trudności z karmieniem, połykaniem lub wykazuje nawykowe oddychanie przez usta, konieczne jest natychmiastowe skonsultowanie się z pediatrą, laryngologiem lub stomatologiem. W przypadku problemów z wymową, warto skorzystać z konsultacji logopedy.
Specjalista od logopedii może zainicjować terapię, która:
- poprawi sprawność ruchów języka,
- wzmocni mięśnie żucia i warg,
- poprawi i utrwali prawidłowe nawyki oddychania przez nos.
W przypadku towarzyszących wad zgryzu, zaleca się podjęcie leczenia ortodontycznego, mającego na celu poszerzenie szczęki. Czasami konieczne mogą być także procedury chirurgiczne, np. dystrakcja szwu podniebiennego. Leczenie ortodontyczne oraz zabiegi chirurgiczne zazwyczaj przeprowadza się u dzieci, ponieważ w okresie rozwojowym kości mają największą elastyczność. Niemniej jednak, takie interwencje mogą być stosowane u dorosłych, choć osiągnięcie pożądanych efektów może być trudniejsze.
Skutki nieleczonej wady
Nieleczona wada podniebienia gotyckiego może przyczynić się do:
- powstania lub nasilenia istniejących już nieprawidłowości w zgryzie;
- rozwoju stanów zapalnych w obrębie jamy ustnej oraz górnych dróg oddechowych,;
- zwiększonego ryzyka wystąpienia próchnicy;
- utrwalenia defektów w wymowie;
- obniżenia ogólnej odporności organizmu.
Aby uniknąć wspomnianych komplikacji, opiekunowie powinni bacznie monitorować zachowanie dziecka i w razie jakichkolwiek wątpliwości skonsultować się z specjalistą. Szybka diagnoza i odpowiednie leczenie stanowią kluczową szansę na skuteczne pozbycie się tego rodzaju wady.