Bezdech senny – leczenie chirurgiczne
Operacyjne leczenie bezdechów sennych – dla kogo ?
Chirurgia bezdechów sennych o średnim i wysokim stopniu zaawansowania wymaga od lekarza dużej rozwagi i dokładnej kompleksowej diagnostyki. Do leczenia kwalifikuję Pacjentów z potwierdzonymi w badaniach bezdechami sennymi. Są to głównie ci, którzy nie odnieśli korzyści z niechirurgicznych metod leczenia oraz nie tolerują lub nie wyrażają zgody na leczenie CPAP.
Przed leczeniem operacyjnym zawsze wykonuję badanie endoskopowe w czasu snu farmakologicznego (DISE). Prowadzę je w celu wybrania najlepszej techniki operacyjnej. Powinna ona zapewnić dużą skuteczność leczenia i zminimalizować inwazyjność i ryzyko zabiegu.
Chirurgia zaburzeń oddychania w czasie snu – koncepcja leczenia
Zabieg chirurgiczne dotyczące bezdechów sennych obejmują wiele technik operacyjnych. Są one uzależnione od miejsca występowania bezdechów oraz mechanizmów, jakie prowadzą do zaburzeń oddychania podczas snu.
- Chirurgia w obrębie nosa. Trudności w oddychaniu przez nos powodują nasilenie zaburzeń oddychania w czasie snu. Dzieje się tak, ponieważ oddychanie przez usta zwiększa tendencję tkanek miękkich gardła do zapadania się i do wibracji.
Leczenie chirurgiczne w obrębie nosa ma kilka celów:
– usprawnienie oddychania przez nos,
– poprawa jakości snu i zmniejszenie chrapania,
– poprawa tolerancji leczenia maską cPAP przez poprawę przepływu powietrza przez nos.
Chirurgia nosa w leczeniu bezdechów sennych obejmuje następujące zabiegi: operacja przegrody nosa i zastawki nosa, plastyka małżowin nosowych, usunięcie polipów nosa i leczenie stanów zapalnych zatok (FESS). - Procedury chirurgiczne w obrębie gardła i krtani – chirurgia bezdechów sennych to młoda, dynamicznie rozwijająca się dziedzina. Współczesna koncepcja leczenia ogranicza rozległość tych operacji, a większą uwagę zwraca się na poprawę funkcji operowanych tkanek. Celem leczenia jest zmniejszenie wibracji i zapadania się tkanek gardła oraz poszerzenie światła gardła. Istnieje obecnie kilkanaście różnych metod operacyjnych, które możemy zastosować aby te cele osiągnąć.
- Chirurgia wielopoziomowa – u części pacjentów zwężenie drogi oddechowej występuje w kilku miejscach (np. w nosie , na wysokości podniebienia, na wysokości nasady języka czy krtani). Wtedy rozważam zastosowanie rozległej chirurgii wielopoziomowej obejmującej każde miejsce, gdzie dochodzi do zwężenie drogi oddechowej.
Operacje podniebienia, gardła i języka – częsty wybór w leczeniu bezdechów – jak przebiega operacja
Chirurgia w obrębie podniebienia gardła i języka jest współcześnie najczęściej wybieraną zabiegową metodą leczenia bezdechów sennych.
Do tego typu operacji zawsze wymagane jest znieczulenie ogólne w warunkach bloku operacyjnego.
Z dostępu przez jamę ustną wykonuje się nacięcia, nakłucia, podkłucia i podszycia w obrębie podniebienia miękkiego, języczka, migdałków podniebiennych, mięśni gardła środkowego i języka. Zabieg kończy się założeniem szwów stabilizujących na tkanki miękkie. Niekiedy do stabilizacji tkanek miękkich używam specjalnych szwów bezwęzłowych, stosowanych także w chirurgii plastycznej do liftingu twarzy.
Innym razem wykorzystuję metody małoinwazyjne, np. koblacja.
Wszystkie operacje wykonuję w lupach operacyjnych lub pod kontrolą mikroskopu.
Takie rozwiązanie gwarantuje wysoką precyzję zabiegu, co skraca czas i zmniejsza jego inwazyjność. Operacja trwa od 40 do 90 minut.
Po operacji pacjent pozostaje pod obserwacją na sali pooperacyjnej, a później na oddziale przez ok. 24 godziny. W okresie rekonwalescencji stosujemy leki przeciwzapalne, przeciwbólowe i przeciwobrzękowe. Wizytę kontrolną ustala się na tydzień po zabiegu. Po kilku dniach po zabiegu następuje stopniowa poprawa i oddychanie w nocy się poprawia, choć na pełny efekt zabiegu musimy poczekać do 6-8 tygodni po operacji.
Kompleksowa diagnostyka przed operacją, wybór odpowiedniej metody chirurgicznej i zastosowanie najnowszych technik operacyjnych powoduje, że leczenie operacyjne jest skutecznym rozwiązaniem dla wielu pacjentów z średnio lub ciężko zaawansowanym zespołem obturacyjnych bezdechów sennych
Chrapanie nie stanowi wielkiego problemu zdrowotnego dla osoby chrapiącej, chociaż wiemy, że w okolicy wibrujących tkanek gardła powstaje miejscowy stan zapalny. Chrapanie zdecydowanie częściej przeszkadza osobie śpiącej obok. Powoduje często zaburzenia snu u tych osób z negatywnym wpływem na ich codzienne funkcjonowanie. Ponadto często powoduje konieczność spania w osobnych pokojach. Z tych powodów leczenie chrapania jest konieczne.
Bezdech senny jest już poważnym problem zdrowotnym dla samej osoby chorej. Może powodować rozwój innych chorób o podłożu kardiologicznym, neurologicznym czy metabolicznym. Dlatego uważa się, że bezdech senny jest bezwzględnym wskazaniem do leczenia.
Nie wszystkie osoby chrapiące mają bezdech senny. Jednak ryzyko wystąpienia bezdechów sennych u osób chrapiących jest wyraźnie większe niż u niechrapiących. Natomiast u prawie każdej osoby z bezdechem sennym występuje chrapanie.
Chrapanie to odgłos drgania tkanek miękkich jamy ustnej lub gardła, który pojawia się podczas snu. Rozluźnione tkanki miękkie podczas wdechu lub wydechu powietrza zaczynają drgać, wibrować i tę wibrację słyszymy na zewnątrz jako chrapanie.
Bezdech senny to momenty w czasie snu, w których przestajemy oddychać. Przerwy w oddychaniu muszą być dłuższe niż 10 sekund i musi im towarzyszyć obniżenie wysycenia krwi tlenem (saturacji). Najczęściej bezdechom towarzyszy senność w ciągu dnia oraz wybudzenia w nocy.
Terapia maską cPAP jest najczęściej i najdłużej stosowaną metodą leczenia bezdechów sennych. Często jest nazywana „złotym standardem” w leczeniu bezdechów sennych. Jednak nie u wszystkich pacjentów jest to leczenie skuteczne i nie wszyscy pacjenci tolerują cPAP. W ostatnich dwóch dekadach na świecie mocno rozwijają się inne metody leczenia bezdechów sennych. Z pewnością najważniejszą z nich jest leczenie operacyjne. Szybki rozwój metod zabiegowych w leczeniu bezdechów spowodował, że coraz więcej pacjentów jest poddawanych skutecznym operacjom. Chirurgia bezdechów sennych, tym samym, stała się bardzo istotnym uzupełnieniem leczenia maską cPAP. Jako lekarz prowadzę od 12 lat ośrodek Leczenia Chrapania i Bezdechów Sennych w szpitalu Angelius w Katowicach, gdzie po dokładnej diagnostyce proponujemy pacjentom wiele możliwości leczenia (zarówno cPAP, leczenie operacyjne, wkładki wewnątrzustne i inne).
Leczenie chrapania i bezdechów sennych to złożony problem zdrowotny zarówno jeżeli chodzi o przyczyny tych schorzeń, jak i o skutki uboczne zaburzeń oddychania w czasie snu. Żeby zwiększyć szanse na skuteczne leczenie musimy starać się przed zabiegiem rozpoznać przyczyny powstania choroby. Często trafiają do nas pacjenci po „nieskutecznych” operacjach podniebienia miękkiego i języczka. Po dokładnym wywiadzie okazuje się, że decyzja o operacji podniebienia była podjęta bez dokładnej analizy przedoperacyjnej, a nawet w odpowiedzi na sugestie pacjenta („zgłosił się do operacji podniebienia”).
Przy obecnie stosowanych metodach diagnostycznych dokładnie wiemy, że nie wszyscy pacjenci z chrapaniem czy bezdechami mają problem z podniebieniem. W wielu przypadkach chrapanie, a zwłaszcza bezdech senny dotyczy innych lokalizacji niż podniebienie miękkie. Dlatego w takich sytuacjach operacje podniebienia będą nieskuteczne. W naszym ośrodku przed podjęciem decyzji o leczeniu chrapania i bezdechów sennych zawsze wykonujemy dokładne badania, które po pierwsze pozwalają rozpoznać chorobę oraz ocenić jej stopień zaawansowania. Po drugie umożliwiają zlokalizowanie miejsca chrapania i zamknięcia drogi oddechowej. Pozwalają także poznać mechanizm powstawania tych objawów. Dopiero kiedy mamy odpowiedź na te pytania – proponujemy stosowną terapię, która daje istotnie większe szanse na wyleczenie.
Zdecydowanie tak. Osoby z nadwagą i otyłością mają wyraźnie mniejsze szanse na skuteczną operację w leczeniu chrapania i bezdechów sennych. Zgodnie ze światowymi standardami obecnie uważa się, że osoby otyłe, u który wskaźnik BMI jest powyżej 35 nie powinny być kwalifikowane do operacji. Dzieje się tak, ponieważ u tych osób skuteczność operacji jest niewielka. Dlatego spadek masy ciała jest istotnym czynnikiem, który poprawia efekty leczenia chrapania i bezdechów sennych.
Podstawowe jest badanie w gabinecie lekarskim laryngologicznym z oceną górnych dróg oddechowych (wraz z badaniem endoskopowym). Ponadto badania takie jak : badanie śródsenne (polisomnografia), badanie endoskopowe w czasie snu farmakologicznego (DISE), a także badania i konsultacje dodatkowe (TK twarzoczaszki, kardiolog, neurolog, dietetyk, ortodonta itd.). W naszym ośrodku proponujemy pobyt diagnostyczny, w czasie którego wykonujemy badanie śródsenne (poligrafię) oraz DISE. Bardzo ważnym badaniem dla rozpoznania lokalizacji i mechanizmu powstawania chrapania i bezdechów sennych jest endoskopia w czasie snu farmakologicznego (DISE). Pacjenta usypiamy lekami podanymi dożylnie. Następnie pacjent zaczyna chrapać czy wpadać w bezdech, a my w tym czasie wprowadzamy przez nos do gardła kamerę i pod kontrolą kamery widzimy, które struktury gardła wibrują i dają odgłos chrapania. Badamy także na jakiej wysokości i w jakim mechanizmie dochodzi do zwężenia drogi oddechowej i powstawania bezdechów sennych. Jest to istotne badanie dla wyboru właściwej metody operacyjnej. Obecnie wykonywane tylko w kilku ośrodkach w kraju.